Yes maybe I don't know

December. 'Wat voor weer is het bij jou'? Nou lekker, overdag rond de 18-20 graden en 's nachts tussen de 4 en de 8 of zo. Nou ja, dat wil zeggen in Kathmandu. In de bergen is het een heel stuk kouder en in Pokhara en het zuiden en westen weer iets warmer. Nepal kent eigenlijk 5 seizoenen; zomer, moesson, herfst, winter en lente. Maar je kunt Nepal het beste verdelen in het regenseizoen (juni tot oktober) en het droge seizoen (oktober tot mei). Dit jaar is weer alles anders. De moesson duurde lang en zelfs nu, in het droge seizoen hebben we wat regen gehad. Echt maar sporadisch hoor, maar toch. Het winterseizoen is dus niet zo koud en geeft prachtige heldere luchten waardoor de bergen vaak goed te zien zijn. Gewoon onderweg als ik naar school loop, of zoals nu vanuit het dakterrasje waar ik zit te typen met een bitter anti-katerdetoxsapje want gister net iets te diep in het lokale brouwselglaasje gekeken. Viel nog reuze mee maar ben gewoon niets meer gewend, haha! Voordeel is wel dat alles hier vroeg begint, en vroeg eindigt dus ik maak mijn slaapuurtjes wel! Nou overdag moet je het dus vooral van de zon hebben, die heerlijk is! En ik heb lekker sjaals gekocht en sloffen en heb mezelf getrakteerd op een halogeenkacheltje zodat het in huis ook fijner is, maakt m'n avonden meteen wat langer. 

Goed, december dus. Wederom een feestmaand, nu vooral de westerse mens. Maar Nepalezen zijn de beroerdste niet, die vieren alles!. Met school was Sinterklaas natuurlijk een belangrijke happening. Op een zaterdag bezoek van de oude baas en zijn Pieten. Cadeautjes, strooigoed, letters, de hele shebang. Dat moest natuurlijk allemaal georganiseerd worden, door mij.... Oke.... waar te beginnen? Onwetend was ik laat begonnen met informeren. Daar moet je dus al in september mee beginnen om veilig te stellen dat al dat lekkers meegesmokkeld wordt door deze of gene. Gelukkig kreeg ik hulp van een moeder/bestuurslid en gelukkig wilden degene die het eerder mee georganiseerd hebben dit nog wel een keertje doen. De Sint wilde wel weer sinten en er werden zonen gevonden om te Pieten. En Hoofdpiet wilde er wel weer een mooi verhaal omheen maken. Pak van mijn hart! We konden terecht op de Britse ambassade in hun tuin. Een prachtlocatie maar zoals Sint het zei, 'Voelt toch een beetje alsof Ajax een thuiswedstrijd in de Kuip moet spelen'. Goed, de belangrijkste dingen geregeld, verder was het vooral veel communicatie met de ouders over de cadeautjes, info voor de Sint, bijdrage, namenlijsten (je bent niet zomaar binnen op de ambassade) en veel rondvragen of er nog iemand richting Nepal zou komen voor de letters en wat strooigoed. Pepernoten bakten we hier zelf wel. Het was tot het einde toe spannend maar de zaterdag voor de zondag met Sint kwamen de letters dan toch nog binnengevlogen! En dat maakt het allemaal toch wel echter! De dag verliep heerlijk. Prachtig weer, plek genoeg voor de kinderen om te spelen, te klauteren en te voetballen. Hoofdpiet verhoogde (schijnbaar traditiegetrouw) de spanning doordat 's ochtends zijn vlucht vanwege de mist niet vertrok uit Pokhara. Komt ie wel, komt ie niet..... daar kon het sinterklaasjournaal nog een puntje aan zuigen! Intussen hadden we alweer wat dingen omgegooid en het zou hoe dan ook wel lukken maar alles kwam nog goed, gelijk een echt Sintsprookje.

Daarna kabbelden we rustig de kerstperiode in. Lekker naar zonovergoten kerstmarkten in de stad en een avond naar een leuke , knappe voorstelling van leerlingen van me en hun dagschool. Compleet met kerstkoekjes en chocomel en al. En een door de schoolsluiting in Nederland vervroegd online kerstborreltje met wat oude collega's van de Vuurvlinder!
Intussen had ik vakantie. Ik wilde aanvankelijk een mooie trek gaan lopen in de Langtang. Maar ik was weer eens geveld door een draaiduizeligheidsstoornis (sinds een jaar of 4 dient dit zich aan zo elk jaar) en voor de vakantie nogal hors service dus dat leek me een beetje te pittig. Aanvankelijk door rust (kon toch niets anders zonder te vallen), lekker eten van lieve Nepalese vriendin Sahana en een Haptobehandeling op afstand vanuit Nederland (shoutout to Mieke!) ging het langzaam beter maar de duizeligheid bleef wel steeds terugkomen. Dus het leek mij een goed idee een wandeling te plannen net buiten de vallei hier. Dichter bij de stad, niet zo heftig. Niet zo heftig?? Was echt regelmatig superheftig!! We vertrokken in Sundarijal (Kathmandu Noord), dan via het National Park naar Chisipani, door naar Nagarkot, Dulikhel en eindigen in Namo Buddha. Maar eerst dus met de taxi naar Sundarijal. 'Hey ik ken jou toch? Jij hebt me toch ook een keer 's avonds naar een feest in Bouddha gebracht?' Meestal herkenen ze mij eerder dan ik hen maar dit keer wist ik het zeker. Ik keek in mijn telefoon; Kumar taxi nice guy. Hij lachen!
De eerste dag ging ik echt al he-le-maal kapot. De héle dag stijgen, soms fout lopen en dan stijgen via de rijstvelden (met heus niet zulke makkelijk op te stappen etages). Hm, ondanks allerlei bewuste keuzes toch best nog een zware rugzak en o ja, nog steeds wiebelig en duizelig. En warm! Liep gewoon in een t-shirtje, heerlijk! We keken veel achterom want dan zag je wat we gelopen hadden en zicht op de stad, en op onze nieuwe app want dan zag je wat er nog ging komen (hele fijne trouwens, Komoot). We verheugden ons op de daling aan het einde van de dag. Nou, die was maar heel even leuk! Zo lang, zo heftig steil en al bijna donker. We kwamen aan in een spookdorp. Met ruïnes van huizen die scheef stonden, open kale karkassen en achterin daar was licht! We hadden onze kerststal gevonden. Fel roze en blauw met helwitte verlichting. Ver weg van de warme kerstlampjes en kaarsjes maar met een heerlijke 24hour hot shower, lekker eten en een eigen kacheltje bij de tafel. Pintje erbij en hup naar bed. Echt... kei, maar dan ook kei-hard dat matras!! Ik heb er hier al heel wat gezien maar deze sloegen alles. Dus, gelukkig niet voor niets de hele dag mijn Exped luchtbedje rondgesjouwd (topcadeau gekregen voor mijn verjaardag, al zo veel op geslapen. Thanxxx hons).

De volgende dag niet te gek vroeg op weg, tis ook vekansie he! We vragen de lodge-eigenaar of de zon nog komt. 'Yes maybe don't know' gepaard met het bekende Nepalese hoofdwiebelen wat geen ja en geen nee laat zien. We hebben al vaker gemerkt dat Nepalezen je graag goed nieuws brengen. Ze zeggen liefst dat het mooi weer wordt en doen de meest optimistische voorspellingen als je vraagt hoe lang iets nog lopen is. Of ze zeggen niets en wiebelen het hoofd. Liever dat dan jou teleurstellen. Deze wandeldag zou qua zicht een van de mooiste zijn omdat we de hele tijd parallel liepen aan de Himalaya gebergten. Sowieso de grote aantrekking van deze hele tocht. Helaas, de bergen waren achter een grijze sluier verstopt en zouden dat onze hele trip blijven. Maar goed, we liepen een lang stuk op een brede zand/keien weg. Beetje dalen, beetje stijgen goed te doen. Ik keek naar de grond. Kuilen, keien, bandensporen, steeds oneven. Loop je zomaar wat voor de vuist weg dan is dit soms echt vermoeiend. Dan gaat de weg al omhoog en dan ga jij binnen die weg ook nog eens omhoog en omlaag. Ik merkte dat ik steeds mijn voeten bewust plaatste. Soms alleen op de toppen van bergjes of keien, soms juist over of langs de obstakels heen de lage stukken pakken. Eigenlijk steeds bezig om de weg onder me zo gelijk mogelijk te houden. Ik kreeg er allemaal filosofische gedachten bij die ik zeker te weten zou onthouden om op te schrijven maar ik ben ze alweer een beetje kwijt. Het ging over hoe je brein altijd de makkelijkste weg zal willen, soms alleen op de toppen, je kwaliteiten, en soms meer de platte stukken in je comfortzone. Hoe je over leerkuilen heen kunt stappen of er soms juist bewust doorheen wilt gaan. Over die heftige klim gisteren die dan weer meer een leer-berg was, met alle fases van dien. Het was echt een solide metaforenverhaal, in m'n hoofd... Maar dat vind ik wel heel lekker aan lopen. Laat maar komen al die gedachten. Hoef er niets mee, gewoon naar kijken en laten gaan. En soms onthoud je wél iets ;-) Verder lekker kletsen met René over wat we zien, waar we vandaan komen, waar we naartoe gaan ('Ja pa, dat willen we allemaal toch wel weten' aldus Hans Teeuwen). Hondjes aaien en uitlokken een stukje mee te lopen wat vaak lukt. Foto's maken, voelen waar de pijntjes zitten en genieten van het landschap. Voor ons gevoel zitten we laag, want niet in het hooggebergte, maar we zijn toch tussen de 2000 en 2500 meter steeds. We komen door boerengehuchten waar het leven langzaam gaat. Er wordt soms hard geboerd en er wordt ook heel wat afgezeten. In heel Nepal overigens, ook in de stad. Zitten en kijken. Zeker in het strijklicht zie je mooie beelden met vlaggetjes, rijstvelden, gele bloemen (koolzaad?), kerstrozen in de bomen, bananenplanten, bamboe, hier en daar een aapje, de dieren op de boerderijen. Echt zo mooi! Maar na strijklicht komt ginne licht. We naderen een dorpje, het schemert en we hebben er eigenlijk wel even genoeg van voor vandaag. Pijn aan de voeten en hoop op een taxi. Nou, die was er niet of ze verstonden ons niet. We dolen dubbend wat rond, kijken omhoog naar de volgende berg met onze bestemming en besluiten de laatste 5 kilometer toch maar te starten dan. Er staat een jongen. In een laatste poging vragen we een jongen; 'Ken jij niet iemand met een auto die ons kan brengen'? Soms ploppen er ineens ooms of vaders op die je best even willen vervoeren voor een vergoeding. Nou, deze jongen had gewoon een auto. 'And if you are in problem and I can help than I help you'. Zo simpel kan het zijn. Hij trommelde een vriend op en samen brachten ze ons. De auto was weldadig warm, de jongens heel gezellig en de weg die we toch niet hoefden te lopen steeds verder achter ons. In Nagarkot bleek alles vol want Kerstavond. Ik zei het al, Nepalezen vieren alles! Een van de jongens belde rond en er was nog plek bij een gezin thuis. Daar aangekomen thee in de keuken. Het was koud en alles in de keuken stond open. Deuren en ramen. Ik had mijn jas en das en alles aan en om en verbaasde me er voor de zoveelste keer over hoe Nepalezen zeggen het ook koud te hebben maar dan toch nooit een deur dicht doen. Ergens had ik nog de beelden in mijn hoofd van kerstavond in Namché Bazar. Op 3400 meter hoogte feest in de Irish pub. Op zoiets had ik wel een beetje gehoopt en dat zag ik nu volledig verdampen (nou ja, bevriezen) in die koude keuken. Toen ineens de Kerstman binnenkwam! Met zijn drukke en luidruchtige aanwezigheid maakte hij het niet warm, maar wel gezellig. We hebben een koude topavond gehad bij Durbha en zijn Spaanse vrouw. Hij kookte al vertellend, met opgeknoopte dreadlocks, heerlijke Dal Bhat voor ons en zijn gezin. We kletsten, hij draaide jointjes en wij draaiden '70-'80 muziek. Wat een bijzondere vogel weer, met alles wat hij in het verleden overal gedaan heeft en wat hij nu doet voor de community hier. Mooi mens! 

's Ochtends een lekker omeletje, Last Christmas I gave you my heart uit het boxje van de gastheer en genieten van de zon en de wetenschap dat we op een topplek zaten qua uitzicht als er geen wolken voor hadden gehangen. De route stuurde ons weer op een mooi pad langs de bergen waarbij we steeds het dal in konden kijken. Op een gegeven moment moesten we tussen 2 toppen in de berg over. Ineens allemaal brede zandwegen, links in de bosjes legertentjes en een heel kampement, rechts op de berg een legerkamp. Langs de weg hing meters legerwas in de struiken te drogen. Echt de hele bovenkant van die bergen was bezaaid met legerplaatsen. Én, er was een talentenjacht gaande vanwege kerst waar we allemaal zenuwachtige kandidaten voor in de rij zagen staan oefenen. Optredentje meegepikt maar daar werd de betreffende rapper alleen maar nog nerveuzer van. Door die legerunit waren de paadjes van de route opgeslokt of vervangen voor nieuwe zandwegen. De app zei recht naar beneden, de weg slingerde kilometers lang voor ons uit met een omweg naar het stadje. We vonden het paadje gelukkig! Waren ook een van de weinigen want het was bijna begroeid. Heel steil naar beneden, dan in een dorpje weer steil naar boven. Best ontmoedigend om het zo voor je te zien liggen. Even met de meiden op Tik Tok, zij met mij op de foto. Tijdens de klim begon het te regenen. Had ik totaal niet op gerekend en meer dan een dun donsjackie kon ik niet aandoen. Hoppa, de regen werd hagel! We klommen door naar boven waar we een hutje zagen. Even schuilen. Toen we aankwamen bleek het een hele kleine lodge te zijn. Er stonden motoren en een groep jongemannen van rond de 30 was ook net binnen en zat rond een tafel. Kom erbij! Een vriendengroep uit een stadje vlakbij wat elkaar hier treft. Waarom? 'Omdat het kerst is, Merry Christmas'! Natuurlijk. Ze hadden er zin in. Er kwam een schaal gekookte aardappelen in de schil op tafel. Bakjes met een pittig sausje erbij Echt zo lekker!  Thee, Nepalese whiskey (nee niet te veel we moeten nog lopen, oke lekker), kip, gitaar, jointjes (heel raar dat Nederlanders daar nee tegen zeggen), zingen en lachen. en veel te lang gebleven natuurlijk. 'Nee, vanaf hier nog maar een uurtje, anderhalf'. Ja, met jullie geoefende Nepalese bergbeentjes! Wij deden er natuurlijk veel langer over. Paadjes waren ook glad door de regen en hier en daar pakten we een lusje te veel. Uiteindelijk liepen we een berg af en een asfaltweg op. Ik dacht nog een stukje deze weg en dan komen we in Dulikhel. Nou nee, alleen dat 'bergje' nog over! Inmiddels was het gaan schemeren. Boos op Rene over die stomme boodschap naar boven stoepen. Langs huizen, smaller weggetje, bospaadje. 1 voet breed en nu echt donker. Hoofdlampje op. Maar met elke stap meer en meer het gevoel dat dit geen goed idee was. Dit paadje was al niet te doen en we wisten ook niet hoe het pad naar beneden zou zijn. En, er lopen gewoon wilde beesten in de bergen. Helaas overdag niet gezien, maar er nu toch even geen zin meer in. Dus terug naar het asfalt. Dan maar naar een ander stadje, we zien wel. Sta ik langs de weg even lekker te plassen met m'n UIXI, stopt er een auto. Of we mee willen rijden! 'Yes sure. Uhm my wife has a sanitairy stop she's standing there'. Okë... beetje vreemde blik maar wederom in een heerlijke warme auto. Moest dit stel in Dulikhel zijn en ze wisten wel een slaapplek. Super! 24hour hot shower NOT, maar wel lekker met de kinders, zussen en ouders die in Nederland aan de kerstlunch zaten gevideood.

En de laatste dag op naar Namo Buddha. Daar liepen we naar een klooster, een belangrijke pelgrimsplaats voor Boedhisten. Helaas dicht door covid maar wel onze mooie nieuwjaarswensfoto genomen. De legende gaat dat er 6000 jaar geleden een prins was geweest die een uitgehongerde tijgerin met welpen zag. Hij offerde zichzelf op in a bust of love and compassion. Ze accepteerde zijn offer en liet de botten over. Deze werden meegenomen en in het dorp begraven in de tombe waar nu de stupa van Namo Buddha staat. En dan komt er nog iemand die zegt de reïncarnatie te zijn en dan snap ik het niet meer zo goed. Wij wilden ook vooral naar het resort. En we wilden we op tijd zijn want dit is een heerlijke verblijf waar ik me op verheugde en wat ik Rene voor zijn verjaardag gaf. Een plek van een Duitse dame die een berg had omgetoverd tot een organisch resort met hutjes en sauna en heerlijk, organisch, mooi, plantaardig eten en lekkere wijn. Superfijn en rustig was het daar en echt ook weer supergezellig. 's Avonds gegeten met de eigenaresse en andere bezoekers. Daar wil ik heel graag nog wel eens naartoe!

Volgende dag Kumar taxi nice guy gebeld die ons kwam halen. Een nachtje thuis geslapen en hup de bus in naar Pokhara. Dit keer met de Jagadamba. Ooit was dit een dure, luxe bus  met grote stoelen, drinken, lunch, en als ik de folder mag geloven wifi en een wc. Nu is het gewoon net zo'n stoffige als de andere, zijn daar alleen de luxe stoelen van over en is de prijs nauwelijks hoger dan de tourist bus (die dan wel weer een stukje hoger is dan de local bus. Voor Nepalezen is reizen sowieso goedkoper. De westerlingen betalen het vliegticket van de Nepalezen. Mooi toch wel). Die stoelen zijn echt fantastisch! Fauteuils! Zo groot dat er maar 3 naast elkaar passen met een paadje ertussen. Zijn er ook maar 20 in de hele bus. Ze doen me nog het meeste denken aan de stoelen van Joey en Chandler. In Pokhara weer warm onthaald door Bam en Sandhya van Hotel Diplomat waar Rene meestal toeft en ik in de herfst ook was. Weer een dag veel regen en ik daar weer geen kleding voor bij me. Boeee! Maar later gelukkig lekker zonnig op de terrasjes van de lakeside. Heerlijke massage (superfijn en zo betaalbaar), lekker uit eten in alle restaurantjes die Rene gevonden had en zien hoe hij daar overal hartelijk verwelkomd werd. Wat dat betreft is Pokhara een dorp, tenminste, bij het meer. En lekker met Rene's scootertje rondcrossen. Mijn visum verlengen (verhaal op zich dat visum maar daar vertel ik nog wel eens over), naar het mountainmuseum, nog wat gedoe met de bank omdat ik twee keer gepind had zonder geld te krijgen (maar wel afgeschreven) en naar het nieuwe grote beeld van Shiva. En daar, eindelijk, mooi helder zicht op de bergen!! 
Oud & Nieuw vieren ze hier ook uitgebreid. Hier in Pokhara nog wat meer dan in Kathmandu. Grappig ook als je bedenkt dat het Nepalees nieuwjaar in april is (het is hier nu 2078 volgens de Bikram Sambatkalender). Beide jaartellingen worden wel gebruikt hier. En de Newari, het oorspronkelijke volk van Patan waar ik woon heeft eigenlijk zijn Nieuwjaar op de laatste dag van Tihar, meestal ergens in november. Met weer een hele eigen jaartelling die ik niet weet en ook niet kan lezen want die schrijven ze in hun eigen taal. In Pokhara pakken ze uit met een dagenlang streetfestival met kraampjes eten en drinken, koopwaar en podia. En elk restaurant een banner met hun naam boven de straat. Normaliter ook een soort kermis in het park maar nu door covid niet. Wij vierden Oud en Nieuw in het hotel bij de familie. Buiten bbq-en en Khukri (Nepalese rum) drinken, en dansen op Nepalese muziek. En de worteltjestaart met limoendressing eten die ik gisteren gemaakt had vanwege Jeannots verjaardag. Jaja, het oude (ietwat aangepaste) recept wat iedereen in bij ons in Eindhoven wel eens voorgeschoteld heeft gekregen. Vonden ze keilekker maar Sandhya vond het maar veel werk. En dat vind ik dan weer van hun tweemaal daagse Dal Bhat. 

Rene heeft hier een fijne Engelse en een Nepalese kanovriend waar hij de rivieren mee trotseert en dat ging hij zondag ook doen. Op zijn scootertje 4 uur de bergen in en dan hup de rivier op. Volgens hem op maandag de mooiste tocht EVER gevaren! Voor mij een mooi moment om terug te gaan naar Kathmandu en me weer op mijn werk te storten. De kinders hebben nog een week vakantie dus ik kan een hoop doen. En er is ook nog een hoop te doen! Achter lades voor de leerlingen aan die ik besteld heb. Spullen die nog in een schuur opgeslagen stonden uitzoeken en schoonmaken en een plek voor vinden, een nieuw circuitmodel opzetten om effectiever te kunnen differentiëren, een groep opsplitsen, van cito overstappen op DIAtoetsen voor begrijpend lezen, in voor mij nieuwe NT2 methodes duiken, nieuw thema uitwerken op verschillende niveaus en materialen (uit)zoeken, maken en klaarleggen voor meer zelfstandig werken. Mappen maken voor de leerlingen. En weer heel veel communicatie... Ik vind het heus niet gemakkelijk kan ik je zeggen! En nou maar hopen dat we voorlopig niet dichtgaan...
Daarnaast ook veel tijd kwijt met het regelen van een werkvisum. Maar zoals ik al zei, daar kan ik een aparte blog aan wijden die minstens zo lang is als deze. Komt misschien nog wel, maar neem maar van mij aan dat de Nepalezen ook een woord voor bureaucratie hebben!

En verder? Nou, het gaat wel lekker. Ik ken inmiddels wel wat mensen waar ik wat mee kan afspreken. Nederlandse, Engelse, Duitse en Nepalese, dus dat is gezellig. En ik vind het ook geen probleem om in m'n uppie ergens te eten of iets te drinken. Laatst vroeg iemand me 'Wat mis je het meest (naast je bloedjes van kinderen)?' En ik antwoordde; de slappe lach. Dat is toch lastiger in een andere taal. En daarbij ben ik in Nederland ook al niet zo'n uitbundige lacherd en blijkt dat toch vaak wel met een drankje gepaard te gaan. Een van mijn reden om carnaval te vieren, dan slappelach ik 5 dagen. Pure therapie!
Met Nepalese mensen kom ik in een gesprek vaak niet verder dan de uitwisselingen over cultuur. Daarbij blijven ze zich steeds bescheiden opstellen waardoor ik het soms ongemakkelijk vind. Behalve met een paar, en die blijken dan ook in Europa geweest te zijn. Dat praat dan meteen makkelijker en dan kom je ook wel dieper. 
Daarnaast slenter ik wat af. Er is nog steeds zoveel te zien en te ontdekken! En ik vind mijn weg naar de winkeltjes die verkopen wat ik zoek, de copyshops die fijn werken en dakterrassen met zon en mooi uitzicht of tuinen met zon. En tussendoor kan ik ook lekker thuis zijn met mijn muziek, podcastjes en fijne films. En gewoon even niks, geen input en op adem komen. Want dat heb ik ook hier echt wel vaak nodig!