Kegarni

Het is mei en daarmee schiet het schooljaar al op. We worden getrakteerd op wat pre-moesson regens maar over het algemeen heerlijk weer, windy season. De stad hier staat nog steeds in bloei en de Jacaranda kleurt de straten prachtig paars door de bloesem aan de bomen en op de grond. Door gebrek aan tijd of energie weer net iets te lang gewacht dus dit gaat weer een lange worden. 

Wat mijn mood momenteel een beetje overheerst is de onzekerheid of ik hier het schooljaar in Nepal kan afmaken, of dat ik dat de laatste maand online vanuit Nederland moet doen. Mijn werkvisum is nog steeds niet rond door verschillende omstandigheden en eind mei zijn mijn toeristendagen op. Je mag hier 150 dagen per kalenderjaar komen sightseeen maar daarna moet je wieberen. Dus ga ik nu al afscheidjes organiseren, mijn spullen weggeven of inpakken, mijn huur opzeggen (die doen gelukkig niet moeilijk), de laatste plekken bezoeken en zo, en zo? Of kan ik nog even onbezorgd genieten hier van het dagelijks leven en werken? En dat laatste wil ik sowieso omdat ik, om verschillende redenen, besloten heb er niet nog een jaar aan te plakken. Dus ik wil hier gewoon zo lang het kan nog heerlijk 'zijn' en probeer zo min mogelijk aan weggaan en mijn komende leven in Nederland te denken. Maar goed, ik hoop snel uitsluitsel te krijgen en als dat betekent dat ik over drie weken weer in Eindhoven op de stoep sta dan zou ik dat superjammer vinden maar dan weet ik dat tenminste. En het is helemaal niet zo dat ik opzie tegen teruggaan, heerlijk om iedereen weer te zien, maar ik wil het gewoon graag hier goed afronden. Het zou wel van een bepaalde consistentie getuigen; online het schooljaar vanuit Nederland beginnen en zo ook weer zo afsluiten. En toch, liever niet! Maar zoals ze hier zeggen; kegarni, what to do?

Ik moet mijn overvolle fotoalbum erbij pakken om te zien wat er allemaal gebeurd is. En doordat daar weer een vakantie bij zit, best veel! Om te beginnen vertrok ik met vriend Ram naar het Langtanggebergte. 140 kilometer ten noord-oosten van Kathmandu, maar wel een busreis van 8 uur. De weg naar Pokhara is slecht, maar na de afslag naar het noorden kan het nog altijd erger bleek. Een paar keer stoppen om te ontbijten (langs de kant van de weg vind je de heerlijkste Dal Bhat), te lunchen, mijn permit voor het national park te laten zien en de laatste 50 kilometer om iedereen die even mee wil rijden even te laten in- en uitstappen. Een stroom van gezinnen, eenlingen en kooplui met hun rijstzakken vol handel, hun dieren en soms hun pittige luchtjes vult de bus. Overal wordt geduldig gewacht en geholpen. Vanaf de vroege ochtend zette de busboy, die alles regelt behalve het rijden, het grote beeldscherm voorin aan en het volume hoog voor een repeterende selectie videoclips van hippe Nepalese muziek. Ik kan er al een paar meezingen! De videoclips waren veelal romantisch van aard; jongen en meisje zingen afwisselend, twee meisjes zingen over 1 jongen die in Australië studeert (dat is hier heel populair, studeren in het buitenland en dan vooral daar) of een meisje dat haar liefde voor een voorbijganger in het dorp bezingt. Maar ook waarschuwende clips over roken en drinken en over vrouwenhandel. Lange, zich herhalende liedjes die nog eens een keer helemaal afgespeeld worden als de credits voorbij komen. En dat zeker 3 keer, gecombineerd met enthousiast getoeter van de buschauffeur (klinkt net als een olifant, da's dan wel weer leuk) en gezellig kakelende medereizigers. Ik was ka-pot na die rit, en de trekking moest nog beginnen, haha! In de bus kwamen de Carl tegen. Een Brit die in Thailand werkt. En aangezien hij dezelfde route en tijdschema had zijn we meestal met zijn drieën geweest. 
De trekking was werkelijk prachtig! Een van de mooiste die ik gelopen heb. Door de natuur, het geluk dat de rhododendron in bloei stond maar vooral door de mooie Langtangmensen en hun cultuur. Het gebied schurkt tegen de Tibetaanse grens aan en dat zie je aan hun gezichten. En de vrouwen kleden zich werkelijk prachtig. Hier in Kathmandu zie je vooral hindu-vrouwen gekleed in rood/oranje sari's. Daar zijn de mensen boeddhistisch en de vrouwen gekleed in diepdonker gekleurde jurken met een schort aan de achterkant dat ook donker is maar met felle gekleurde strepen erdoor. We kwamen hele stromen vrouwen tegen (lees; ze haalden ons keihard in) die van een nachtceremonie iets lager in het dal terugkwamen. Ik riep steeds hoe prachtig ze waren en dan kreeg ik de mooiste glimlach. Je ziet ook dat het leven daar niet perse gemakkelijk is. Een lodge-eigenaar schatte ik 70 maar hij bleek 41. Een oud gezicht waar hard werken en barre omstandigheden vanaf te lezen waren (en dat hij wat tanden miste hielp ook niet). Maar ook hier weer altijd even vriendelijk en behulpzaam. Wat een volk! 
Het was best een pittige klim drie dagen! De hele tijd volgden we de hard stromende Langtangrivier naar boven. Wat een geluid en soms een heerlijk koel windje. Heerlijk want het was goed warm. De hele route stijgend met regelmatig een steile klim. Vanaf dag 2 liepen we de hele dag langs de roze, rood en wit bloeiende rhododendrons en konden we even pauzeren in het oerwoud waar de witte aapjes in de bomen speelden. En hoe hoger we kwamen, hoe kaler het werd. De natuur veranderde en de fauna ook. Geen ezeltjes meer maar yaks en een soort kruising van een rund en een yak. Aan het einde van dag twee begon de regen en kwamen we gelukkig een lodge tegen. We werden hartelijk begroet door een van de vrouwen die ik die ochtend al was tegengekomen (ze was al een paar uur thuis...). We bleven. De regen werd hagel en de hagel werd sneeuw die in slierten van het golfdak boven ons afgleed. Ik was de volgende dag blij met deze stop want vlak na de lodge kwamen we bij het dorp Langtang. Dat wil zeggen, daar waar het oude dorp vroeger lag. Tijdens de aardbeving in 2015 werd het dorp bedolven onder een lawine en er bleef niets over dan een grote kale stenen vlakte. Het voelde raar, zo op een dorp lopen dat van het een op het andere moment verdween. René vertelde me eens over een gids die die dag met een groepje op pad was en toen hij terugkwam geen dorp meer aantrof. Ik hou niet van het woord bizar, maar dat is bizar. Veel mensen liggen nog onder dat puin maar op het pad naar het nieuwe dorp vind je een grote slinger aan gedenkstenen en stupa's. Steeds verder naar boven werd het uitzicht wonderschoon. De hoge witte Langtang en andere bergen boven ons en de kolkende rivier beneden aan onze zijde. Kleine dorpjes met vrolijk gekleurde muren en kozijnen en hun blauwe daken, kale vlaktes met paarden, gebedsmolentjes en stupa's. What's not to like?! 
We liepen van Syabru-besi naar Kyanjing Gompa en dezelfde weg weer terug (alleen 1,5 keer zo snel). Boven zouden we efkes bijkomen en de volgende dag de peak beklimmen. Maar hoewel het weer na de sneeuw weer volledig was omgeturnd naar heet en zonnig, werd er voor de volgende dagen weer regen voorspeld daarboven. Dus hup, toch nog maar naar boven gesjouwd. Maar wat voelt dat dan weer goed daarboven! Emotioneel ook (maar daar is de hoogte ook debet aan weet ik van eerder), ach nee, ik was sowieso emotioneel. Wat is de wereld toch prachtig en wat mooi dat ik daar zoveel van mag zien (en wat jammer dat mijn liefjes hier niet bij zijn en wat intens om hier mijn favoriete nummer te luisteren en wat bijzonder dat hier altijd sneeuw ligt en wat naar dat wij mensen er een puinhoop van maken zodat die gletsjer nu zo klein is en wat ben ik blij dat mijn lijf dit kan doen en...). Een emotionele rollator daarboven, maar vooral genieten en een bietje trots op mezelf ook wel. 
Daarna in twee dagen weer naar benden. Dan lijkt het of je vliegt. En het is leuk om met enig leedvermaak de vermoeide hoofden van de stijgers te bekijken en te weten hoe dat er andersom uitzag. Terwijl zij het beter voor elkaar hebben, zij mogen nog! Op de terugweg beduidend minder foto's gemaakt, was ook niet echt nodig. Wel een van een boom met een gele sjaal erin geknoopt. En als je mijn moeder/zus of gewoon oud bent dan weet je welk liedje ik tot beneden in m'n hoofd had.
Het lopen ging sowieso goed! Geen last van hoogteziekte en ook niet van allerlei remmende gedachten over waarom en waarheen. Gewoon ene voetje voor het andere en regelmatig even genietend van de omgeving uitrusten om weer 30 passen te klimmen. Wetende dat dit nog lang niet het einde was. Ram en ik keken elkaar vaak lachend aan, kegarni!

Jammer genoeg kon ik van daaruit niet met de bus door naar Pokhara. Dus eerst terug naar Kathmandu, andere kleren inpakken, avondje stappen in Thamel en weer een dagje naar Pokhara hobbelen. Daar ben ik al een paar keer geweest dus echt veel had ik niet op het programma staan. Ik wilde graag weer naar Bam en Sandhya in hotel Diplomat en gewoon even lekker zitten bij het meer en wandelen door de stad. Een heerlijk warm onthaal in m'n hotelhuis. Bijkletsen, Nepalese gerechtjes leren koken van Sandhya, m'n visum maar weer 'ns verlengen en vooral veel slenteren. Ik voelde me echt heel moe, dus zelfs de laatste highlights die ik nog niet gezien heb heb ik aan me voorbij laten gaan. Wel drie dagen naar Lee en Umika gegaan in de Lamjung, zo'n twee uur rijden van Pokhara. Zij hebben daar in de bergen hun stichting Unite Nepal waarmee ze schoolkinderen, en eigenlijk alle kinderen in de buurt, van lunches en materialen voorzien. Maar ook zorgen dat kinderen via een sponsor een operatie kunnen krijgen of andere zorg en onderhoud voor een kind (en daarmee het gezin). Mooi werk waar ze enthousiast alles voor doen. In de herfstvakantie ben ik er met Rene ook geweest en hebben we ze de donatie gegeven die ik bij mijn afscheid van mijn oude school, De Vuurvlinder, heb gekregen. Intussen hebben ze een huis gebouwd met een homestay voor vrijwilligers en een community kitchen voor het dorp. Ze zijn de spil van het dorp, houden in de gaten hoe het met kinderen gaat en waar hulp nodig is. Geweldig om te zien! En in een prachtig gebied met een uitzicht op rijstvelden en daarachter een, nu nog droge, rivier. Heerlijk om daar te wandelen en met de meiden en de honden te spelen en hun favoriete snack leren maken. Ook leuk om te zien hoe de ochtendrituelen zijn bij het naar school gaan. Deze school startte niet zo vroeg (dat verschilt nogal, sommige om 7 uur, andere 8, 9 of 10 uur). Geen pijl op te trekken. Altijd ontbijten met rijst en groenten of wat over is van de avond ervoor, uniformpjes aan, haren vlechten, boeken zoeken en gaan. Met de local bus ging ik weer terug naar Pokhara, die zijn zo gezellig aangekleed! Waarom doen ze dat in Nederland niet?
Nog een afscheidsbarbecue met Ram en Sandhya en muziekjes draaien met hun zoon. Heerlijk relaxt! Hier ga ik voorlopig echt niet meer terugkomen, dat voelt wel jammer. Kegarni...

Hier in Kathmandu gaat het leven verder. We hadden 7 mei onze koningsdag. Een heerlijke oranje dag met kinderspelletjes, sminken, een kleedjesmarkt, bitterballen, friet, en biertjes, een oranje mixje om mee te proosten na woorden van de consul en een plechtig Wilhelmuscouplet op het avondfeest. Heerlijk, ik hou ervan! Leuk om mee te werken in de organisatie van zoiets als je in een ander land bent. Je moet dingen regelen, zoeken, kopen, mensen benaderen. Het vraagt iets anders van je dan wanneer je vakantie viert. Maar dat geldt natuurlijk sowieso ook voor werken in het buitenland. In Eindhoven ken ik m'n weggetjes, de mensen en de mogelijkheden. Hier is dat anders. Maar het blijkt wel dat hier echt álles mogelijk is. Mensen denken mee en voor Nepalezen is niks te gek. Of alles en dan maakt het ook niet meer uit, haha!
Verder volg ik nog massagelessen. Dat is ook weer wat, om zelf weer iets te leren en te merken hoe je 'bewust onbekwaam' bent. En vooral hoe onhandig en onprettig dat voelt. Altijd goed om je te realiseren wat er met je gebeurt als je weer een leerling bent. Nu kon ik al best gewoon een lekkere massage geven, maar ik wilde leren hoe het op hun manier moet. Dus naar een fijne massageplek gegaan; ja ze konden me wel een opleiding geven. Ik krijg les van Rosie, een lieve Nepalese jongedame. De eerste paar keer was ze zo verlegen dat ze me niet echt feedback durfde te geven. Haar Engels is niet zo goed maar wel het beste van allemaal dus als zij er niet kan zijn dan lossen ze het op door me een massage te geven zodat ik het weer vanuit die kant kan voelen. Fijn voor mij en het werkt inderdaad. Ik lig daar niet alleen te genieten maar ook te registreren en voorspellen wat ze allemaal doen. Intussen kennen we elkaar beter en valt er ook genoeg te lachen. Ik krijg een en ander ook letterlijk in de vingers dus ik ben ook minder onzeker. In het begin moest ik zelf ook wel lachen. Bij deze Ayurvedische massage klimmen de masseuses ook op het bed. Ik moet dat ook en ik voelde me zo groot en lomp vergeleken bij die meisjes! En als ik hun voetje masseer weet ik nauwelijks waar ik m'n grote handen moet laten. Nou ja doe nou maar gewoon, niet over nadenken, kegarni. En ook weer zo exemplarisch hoe ik (of wij westerlingen) functioneren; ''Nee, geen werkboek met de de nemen steps, plaatjes met pressurepoints en te volgen routes?'' No ma'am, ''you just feel with your hands en use your whole body to massage''. Ja maar, ja maar... ik moet toch eerst weten wat ik moet doen en in welke volgorde voor ik.... Dan blijkt weer hoeveel ik met mijn hoofd doe en hoe ik mijn lichaam buitensluit. Ja, als het pijn doet, dan weet ik weer dat het er is!

Gister was het hier verkiezingsdag. Al weken zie ik posters en lopen er groepjes mensen met trommels, leuzen en vlaggetjes van een partij door de straten. De verkiezingen zijn een spannende tijd. De avond ervoor mag er al nergens meer alcohol geschonken worden. De dag zelf is er een verkeersverbod van 7 uur in de ochtend tot 5 uur en ook daarna mogen de horecagelegenheden wel open maar geen alcohol schenken. Er werd me uitgelegd dat er rekening wordt gehouden met rellen. De politie wordt op strategische plekken ingezet dus kan niet, zoals anders, verspreid over de stad de orde garanderen. Bovendien gaan mensen terug naar hun dorp om te stemmen dus de meeste zaken zitten zonder personeel. Dat resulteerde gister in extreem stille straten zonder scooters, bikes, taxi's en ander auto's en hun vergezellende geclaxoneer. Onwerkelijk om het zo te zien!

En zo'n contrast met vorige week toen hier in Patan het langste Hindoestaanse festival van het jaar begon; Rato Machindranath Jatra. Een processie van 2 wagens die elke dag een stuk door de straten getrokken worden. De wagens worden elk jaar in elkaar gezet. Maanden ervoor startten ze al met bouwen. Op een iets breder stukje van een grote doorgangsweg door Patan zag ik ineens een meterslange boomstam liggen. In de weken erna zag ik hoe mannen hem in een balk hakten, Bloedheet, afdakje erboven. Hij kreeg steeds meer vorm. Daarna kwamen de opgeslagen onderdelen erbij totdat het een metershoge wagen werd. Versieren, schilderen, takken bevestigen. Toen hij klaar was werd er een avond geofferd en geworshipt door groepen mooi geklede mensen. Wie langskwam, ook op een bike, zag ik hun hoofd en borst even aantikken zoals ze ook doen als ze langs een tempeltje komen (maar weer niet bij allemaal dus het zal liggen aan voor welke god de tempel gebouwd is). Dit festival is ter ere de regen die na de droogte hard nodig is. Tegenwoordig lijken de monsoons langer en heftiger dan vroeger, maar ooit was er een lange tijd van droogte en bracht Bunga Dyah de regen. Het verkeer wordt omgeleid en de armaturen van de straatverlichting wordt met vereende krachten opzij geduwd. De wagen werd onder veel bekijks voortgetrokken door mannen. Er lopen mensen voor en achter, dansgroepen en muziekanten en politie om ruimte af te bakenen. De wagens zijn super hoog en lijken niet altijd even stabiel, maar imposant om te zien. Er is ook een kleinere, die komt van de andere kant. En de eerste avond bleven ze vlak voor mijn huis overnachten. De hele avond en ochtend daarna was er veel volk, veel dyah's (kaarslichtjes) en pop-up stalletjes om artikelen te verkopen om mee te eren. De volgende middag ging hij naar Durbar Square (in Patan) en daarna verder. Er komt nog een moment waarop alleen vrouwen trekken. Geen idee waarom dat dan weer om 5 a 6 uur 's ochtends moet??? Waarschijnlijk toch zodat ze zich daarna weer aan hun huishoudelijke taken te kunnen kwijten. Want ook zelfs als ze werken wordt er veel van vrouwen verwacht in hun (schoon)familie. Die damesdag komt nog en ik wil erbij zijn en het liefste meetrekken!

Verder soms echt even een dag niks om bij te tanken van alle indrukken of lekker een avondje stappen (en daar dan weer minstens een dag van moeten bijkomen). Uitgaan in Thamel is weer als voor Corona. Ongekend groots zoveel cafe's en barretjes maar ook echt grote tenten zij hier. Je ziet ze niet allemaal vanaf de straat, maar steegjes en trappen verbergen allerlei verrassingen. Laatst met een groepje Nepalezen in veel van deze gelegenheden geweest, een nachtelijk hapje eten en om 3 uur naar de grote megagrote stupa in Bouddha gelopen. Zo'n anderhalf uur lopen. Onderweg kwamen we al wat tempels en kleinere stupa's tegen en voor mij vreemd om te zien hoe daar, midden in de nacht al mensen naartoe lopen om hun gebeden te doen. Bij Boudhananath Stupa was het toen wij tegen 5 uur kwamen echt druk! De mensen lopen er met de klok mee omheen. Soms met een mala in hun hand, een enkeling gaat om de paar meter op de grond liggen, maar de rest loopt met een flinke pas door. Meerdere rondjes, of gewoon eentje. Ik heb in een tempel een dyah aangestoken voor een overleden vriendin. Een mooi stil momentje. 

Tja, een lange periode zo ver weg zijn betekent ook dat je niet bij momenten van afscheid kan zijn. Dat deed veel met me. De afgelopen weken moest ik 3 keer op afstand afscheid nemen van dierbaren of familie van dierbaren en kon ik er niet zijn voor vrienden of familie zoals ik dat gewild had. Dat voelde pittig. Het liet me wel denken waar ik zelf dan behoefte aan heb op zulke momenten en hoe ik er voor mezelf en voor de betrokkenen kon zijn. Wel echt heel mooi hoe je, ik denk ingegeven door Corona, nu online de dienst kunt volgen. Ik vond dat wel heel waardevol, om op hetzelfde moment afscheid te nemen en er op een bepaalde manier toch bij te zijn. Maar daarna ben je alleen zonder het werkelijk voelen van een gezamenlijk gedragen verdriet en de mooie verhalen die achteraf altijd komen. Ik merk dat ik dat wel miste. Kegarni....

Tijdens dit schrijven heb ik te horen gekregen dat ik ei-de-lijk m'n werkvisum heb, op de valreep! Fijn dat die onrust nu verdwenen is en ik het schooljaar gewoon fijn kan afmaken. Kegarni? Nog efkes blijven videobellen met m'n liefsten en heel hard genieten alles hier!